CIMBRI

Sånta Lutzia

LA NOSTRA PAGINA SULLE MINORANZE


Fiorenzo


In dise tang heftma å zo boróatase vor di Boinichtn. Di khindar paitn di güatzla vo “Sånta Lutzia” un lirnen ’z liat von Tre Re odar åndre kantzü vor da Hailige Nacht. Alle di khlumman süachan z’soina güatar un zo volga dar måmma un in tatta asó azta “Gesù Bambino” odar Santa Klaus magen prengen daz sèll geschénkh bosa vil böllatn. Disar artìkl, un dar sèll boda bart nåkhemmen in a par bochan aft disan fòldjo, bart zoang vo bo ’z khemmenda abe ünsarne traditzióngen gipuntet pitt Boinichtn.

Da earst traditzióng bobar bokhennen gianante zuar Boinichtn iz Sånta Lutzia. Di nacht vor in 13 von kristmånat da hailige diarn geat vo haus in haus gitrakk vo soin esl. Si iz plint un lugàrt soine oang pittnan baizan tuach. Abas di khindar lazzan aftz vestar vor in esl un vor Sånta Lutzia sürcha mel un gröbez saltz in zboa pièttla un in tage drau vennensa drinn bòmbela, nüzzla un mandarìla. Disa traditzióng makmase vennen in ettlane lentla von Veneto, von Trentino un von Friuli un parìratz soin ke si khinnt lai abe vodar Santa Lucia vodar Khirch, a hailega diarn gilebet in djar 300 nidar in Sicilia un gitöatet untar in khoasar Diocleziano. Finn ’z djar 1582 dar tage vodar “Sånta Lutzia” iz gest atz 21 von kristmånat, dar khürtzarste von gåntz djar, un vor ditza gloabetma ke disa haile hatt gihatt zo tüana pinn liacht. Dar nåm vodar haile o hatt zo tüana pinn liacht, “Lux” bill pròpio khön “liacht” in latino.

Pittar zait, un gihelft nå von faffan, “Santa Lucia” hatt ginump in platz vonar åndarn “vrau” boda hatt gischenkht nuzzan un güatzla in guatn khindar zuar Boinichtn. Soi nåm o hatt gihatt zo tüana pinn liacht un si o geat ummar ågilekk baiz nå pittnaran goaz, odar pittnan esl. Si hoazt Frau Pèrtega!

Di Frau Pèrtega, odar Pèrchta, hatt gimak soin sovl schümma un guat azpe schaüla un znicht. Biar vo Lusérn gidenkhan soi “tunkhla sait” nützante soin nåm zo macha dar-schrakhan di khindar boda nètt volng un soi “liachtege sait”, åna azparsanaz rendarn kunt, in tage vo Sånta Lutzia.

In Baviera gidenkhansa iantrar da “tunkhl sait” vodar Frau Pèrtega/ Pèrchta/Sånta Lutzia. No est atz 13 von kristmånat in di lentar paitnsa di “Lutzelfrau” odar di “Bluedige Luz”. Sèmm riftse gidekht pitt pèltzmentl un pittnan schaülan hültzran snabl pittnaran groazan nas un dikhe horn. Si gitt güatzla in khindarn boda volng un djukht di sèllnen boda nicht volng drinn in fluzz. No birsar khintz vür in sèllnen boda soin kartza lustat, imenåndarn hakhtzen lai offe in pauch pittnar sichl!













Scuola & Ricerca

In primo piano