Zo machaz khurtz un guat di kultùr iz allz daz sèll boda a månn, odar a baibe, lirnt von åndarn laüt durch soi gåntzez lem. Nèt lai daz sèll boma lirnt ka schual ma daz meararste boma lirnt dahuam, von Altn un pinn tschelln. Nèt bobràll lirntma di listéssegen sachandar, ummandar boda zuarkhint vo aft d’åndar sait vodar bèlt hatt mengl zo lirna eppaz åndarst vo üs zo maga lem da.Khånen khochan da patàtan pult iz a tökkle kultùr umbrómm bar håmse gilirnt zo khocha schaugante å di måmma odar di nona.

Munen ke ’z mochanz soin di baibar zo khocha vor di famìldja ditza o habarz gilirnt schaugante bia ’z soinda gånt zuar di sachandar dahuam un iz kultùr ditza o! (Zo khödaz gåntz perfìn bizzan baz ’z iz a patàtana pult iz kultùr!)Bar mang vorstìan ke di kultùr boda epparùmmaz hatt iz gimacht vo vil sachandar, anìagladar vo üs lirnt an hauf durch soi lem!

Di kultùr iz eppaz boda bèkslt. Alle biar håm tökkla kultùr boda khemmen vo vor vil djar, azpe ünsra zung, un åndre boda soin naüge, azpe soin guat z’schraiba azpe biar odar nützan an telefonì. Ma mage vorlìarn tökkla kultùr o, in ta’ vo haüt bintsche beratn guat zo tengla a sengest odar auzomacha a maürle, ma i pin sichar ke vor vüchtzekh djar alle soin gest guat zo tüana dise sachandar.Umbrómm soinda tökkla kultùr bobar haltn un åndre bobar vorlìarn? Daz meararste iz umbrómm di bèlt uminùm üs bèkslt un biar håm neméar mengl zo khåna zèrte sachandar; asto hast neméar zo mocha vüatarn di khüa hasto njånka neméar mengl zo lirna tengln a sengest!

Åndre tökkla kultùr stèrm nèt ma sa khemmen lai gibèkslt azpe schikhan ummar di khindar "Tre Re" singante an beleschan kantzù. Åndra kultùr lai slaft fin balda epparùmmaz gitten nèt zo tüana zo darbékhase auz, azpe di Barbara pinn gikhnöppla odar dar Arturo un di Alpìn pinn Martzo ’z djar 1976.Vo zèrte tökkla kultùr bobar håm vorlórt hebapar no vil mengl in dise tang. Vor hundart djar alle håm gibizzt bia ma tüat zo leba habante bölf un pern in ünsre beldar, est lai zo höara ke ’z soinda drai bölf boda båndarn in pa pèrng machtz di vort in ettlan. Bizzante bia sa håm gitånt zo lebada pittnåndar in di sèlln djar beratz eppaz bodaz magat helvan haüt o.Ma mocht schraim eppaz åndarst o.

’Z mak parìrn eppaz stråmbat zo schraiba aftn fòldjo ma alle biar håm in sint tökkla vodar ünsar kultùr bobar beratn kontént azza gian stèrbante, nèt allz iz gest schümma un luste, odar nèt?An lestn allar disar pefèl iz khent gischribet zo macha pensàrn di sèllnen boden lesan z’ sega bi sa håm lugàrt in sint tökkla vodar ünsar kultùr bo ’z berat bichte azza khemmatn bidar auzdarbekht.

Rodolfo