MOCHENI

De eltern ont de learer benn de emborng as hòt gatrutza miasn seckèt aupagearn za hòltn au der lump

L’atto di bullismo si rafforza e potenzia nel tempo, confermando il ruolo di bullo, vittima e spettatore
LA NOSTRA PAGINA SULLE MINORANZE



Bullismo fisico e verbale, cyber bullismo, tutte azioni e comportamenti messi in atto fra bambini e adolescenti che mirano a far del male e a danneggiare, ed è difficile difendersi per coloro che ne sono vittime.

TRUTZ ONT AUS VOPPN. De lait as miasn iberschaung, eltern ont learer, benn s ist dos gatrutza, miasn aupagearn, de meing vil tea’ za hòltn au de lumpn. Der sèll as miast ibertrong, ist nèt guat za klòffen, der ist nèt guat za beirn se, bavai der hòt vorcht. Trutzn ont ausvoppn, ist a ding as tea’ de kinder ont de jungen aa, as sai’ nèt kemmen u’galearnt van sai’na eltern. Tea’ bea ont schon, pet de beirter, auslòchen, song iberna’m petn gaschmacha, verhoasn za schlong, song dinger as nèt sai’, òlls dos gatrutza, ist gor stroft van gasetz ! S ist a ding as tea' de kinder ont de jungen, as sai' nèt kemmen u'galeart hoa'm. Der prauch za trutzn, ist za belln tea' bea ont schon en de òndern. De trutzer vil vert tea' innhòltn dòs gamerdera, ver gònza bochen, mu'netn, ont gor jarder, ont s ist runt hòrt za kemmen en araus, za beirn se, ver de sèlln as passiartn.

TRUTZN ONT AUS VOPPN PETN COMPUTER. Haitzegento, de tecnologi, mu tea' vil dinger za tea' schon ont za tea' innhòltn za merdern ! Der lump schraip en computer scheilena ont volscha lung, za lòng sa kennen en mearer lait !

GATRUTZA ONT GAMERDERA ZBISCHN DIARNEN. S doi gatrutza ist mear petn gasmacha, as de tuat mear bea abia de tòtschn. De diarnen lòng aloa' de schbechern kamaròttn, de tea' nen no song scheila, de tea' sa aus voppn, de schmachen, de tea' sa nèt u'klòffen. Pet de sèll elt, ist hoakle, bavai de jungen hom noat za klòffen zòmm pet òndera junga, nèt kemmen semm galòckt aloa' !

GATRUTZA AS TUAT DE U'POCKEN INNBENDE EN LAIB. S ist za mòchen de plaim aloa', song der no letza dinger, mòchen de aus schaung scheila, iberhaup dòs ist a ding as tea' de baiber.

GATRUTZA PET DE BEIRTER. Auslòchen, nemmen de za hònt pet zourn, pet iberna'm, za schamchen, verhoasn scheilena dinger.

TRUTZ ASN LAIB. Leing de hent za tea' bea, steln, schbindln ont lungen, tea' schon en sai'nega dinger, schlong, pet pfuasn, pinkln ont tòtschn, mearer vert, haupsechlich zbischn de piabler.

AN ETTLENA DINGER ZA DENKEN VER EN SCHUALER. Ólla de dinger mu me u'richtn, s hòt òlbe oa's as mu der helven ! Bal men kimmp ganommen za hònt, lò de nèt bornen as de hòst vorcht, ober schau za leing s asn lòchen, ont prauch der kopf. Lò de nèt heiven van zourn, ont schau za leing nèt de hent. Benn de vrong der dai'nega dinger gib no, ober lò de nèt sechen as de tuast de verchtn. S gatrutza gabink men nèt za slong, ober za pruachen der kopf. Benn de borst as an ònders piabl miast unterhòltn, ont der ist nèt guat za beirn se, klòff pet an elters mentsch, as der mu eppes tea'! De mechest du sai' en sai' plòtz, ont de barest vroa as oa's tuat der helven. Zòmm ist laichter vinnen bos za tea' za kemmen en araus. Klòff pet de dai'na eltern, pet de learer, kamaròttn, zòmm mu men gabingen. Denk as der trutzer za mòchen de vorcht ont za tea' bea, bill aus schaung stòrch.

AN ETTLENA DINGER ZA DENKEN VER EN LEARER. S gatrutza ist a ding as kriak vuas benn de sai' en mearer. De puam as stea' liaber aloa', de oa'sigler, sai' laichter herganommen van trutzer. Dòs gatrutza ist nèt ver a vòrt aloa', en de zait, tuat se versterchern òlbe mear : ver der sèll as miast ibertrong, ver der trutzer, ont ver der sèll as tuat zua schaung. Men mias se zòmm leing za klòffen, ver an projekt za zigln dos galumpa, on men mias sa òlla drinn ziachen : der sèll as mias ibertrong, der lump, der sèll as tuat zuaschaung, ont de eltern aa ! Menn mias mòchen toalnemmen de eltern aa, za learnen u' de doin jungen, as schellt nèt tschechen dòs galumpa. Praucht a ker zait ver de doin jungen en de schualn, za mòchen verstea' as ist rècht ont pesser gea' oa'ne ! Araus va de schual aa, stea't en no, en de jungen : bal s hòt roasn, kan museen, o.a.e., ver za schaung as de selltn oa'ne gea'. Zan mearestn de lumpn trutzn , bail en èssn, ont en de ricreazion. Men mechet aa auleing a kistl ver de post, bou as men mu leing a zeitl, bou as men schraip drau sèll as passiert, as men mias ibertrong. Gabet de kinder za song òlbe s sèll as passiert, ont hòltn nèt versteckt de boret.

AN ETTLENA DINGER VER DE ELTERN. Schaukt za sai' òlbe paroatn za klòffen, ben der bort as de enkern kinder hom noat. Tea't u'learnen de enkern kinder za verstea' abia as tuat der zourn, ont a'ne tea'n se schon en selber, oder en de òndern. Mòcht en verstea' as der zourn, ist nèt letz, ont za verstecken en, ober s kimmp eppes letz, za hòltn zourn, a'ne klòffen pet nea'met, ver a lònka zait ! Mòchen en verstea', bos as men mu tea' ont nèt, dos ist helven s kinn, asou s kinn verstea't bos as ist rècht. Tea't aupasn, benn s bèckslt eppes, pahenn ont òlls en a vòrt, petn prauch oder petn klòffen. Zan paispil, benn der keart um va schual aukralt, oder de piacher verderp, oder benn s òlls en a vòrt, sògt er as der bill nea'mer gea' za schual, bavai der sògt as der hòt bea en pauch ont bea en kòpf. Benn der bort as hòt za tea' petn gatrutza, mòcht s aus, zòmm petn kinn, asou mu men vinnen zòmm der peste be. Mòchten verstea' za leing se en de vias van òndern, za meing learnen ont verstea', bos as mechet tschechen ! Helft en za mòchen se drinn, pet de kamaròttn va de schual, ont pet òndra kinder aa, as de sai' aus va de schual. Tea't òlbe zòmm klòffen pet de learer ont de òndern lait as òrbetn en de schual. (mpb)













Scuola & Ricerca

In primo piano