CIMBRI

A khinn, drai zungen


Paolo Pergher


In ta’ vo haüt boaztma ke anìaglaz khinn mage aubaksan lirnante zboa zungen un ke ’z iz nia kartza palle zo heva å zo lirnase. In moinar huamat Sudtirol, fin vor zbuantzekh, draitzekh djar, vil par taütsch-belesch håm vorzìchtet auzozügla soine khindar dupplzung vor di vort ke ditza magatze bohìntarn in soin gelìrna. ’Z iz bar ke di khindar boda krescharn höarante ren zboa zungen, vil vert hevan å zo reda eppaz spetar, ma ditza iz eppaz gåntz normàle un bill nèt munen, azpi ma hatt gegloabet disedjar, ke sa bartn nèt lirnen zo reda gerècht. Di studjös khön ke da peste zait zo heva å zo lirna a zung iz von zèro finn atti drai, drai djar un a halbez. In dise drai djar un a halbez ’z hirn von khinn ziaget inn anìaglan khlång un anìaglaz bort boz höart azpi di milch boz taidet von pusom vo dar måmma. Di khindar boda åhevan zo lirna da zboate zung spetar, machan mearar velar, ma sa håm allz ummaz no vil zait auzzopezzrase. Von sim djar vür, lirnen zo reda a fremmega zung gerècht azpi di muatarzung khint hèrta sberar un khostet hèrta mearar fadìge, sideguàl azma khent eltar. Moi nevódo, boda lebet ka Poatzan, iz augebakst dupplzung taütsch un belesch un hatt gemacht da taütsch schual. Vo viar djar hattar nonet geredet a bort, sovl ke balamång habaraz a pizzle gevörtet azzar sai mütat. Åndarst baz mütat! Bintsche zait spetar dar pua hatt bol ågeheft zo reda, un haüt hattar a snattar - in zboa zungen, ma vorstéatz! Soi baibe khint vo dar Armènia un redet armèno, belesch, frantzés, russo un a pizzle taütsch. Soine zboa khindar ren taütsch pinn tatta un pittar nona, armèno pittar måmma un belesch pinn nono. In ta’ vo haüt a söttaz iz khent z’soina eppaz gåntz normàle in di groazan stattn, ma hèrta mearar in di khlumman lentar o. Ma drai zungen, soinsa nèt kartza vil vor a khlumma khinn? Nò, khönda di studjös vo neurolinguistica, di schientza boda studjàrt bazta vürkhint in ünsar hirn balbar ren un lüsnen åndre laüt ren. Di khindar soin guat zo lirna zboa odar drai zungen åna auzomischase, azzese lai höarn ren vor genùmma zait alle tage. Sichar khostetz vil zait un fadìge, ma mearar in eltarn baz in khinn sèlbart, un furse untar untar iz pròpio ditza boda macht sovl di vort. Ma disa zait un fadìge boma schenkht soin khinn zaltze auz un barten vil prövan in lem: berda aubakst dupplzung bart spetar lirnen destrar a dritte un magàre a viarte zung o. Ombrómm di zungen soin azpi di khèrschan: ummana ziaget d’åndar.













Scuola & Ricerca

In primo piano